SANCTIES (consequenties)

Voor orthopedagogische setting (competentie gerichte benadering)

 

 

 

Algemeen:

- Respectvolle benadering

- Het kind serieus

- Naar het kind luisteren

- Sancties zijn echter soms nodig om het kind te kunnen laten stoppen met negatief gedrag en duidelijk te maken dat iets niet kan.

- Niet alleen vertellen wat het kind niet goed doet, maar vooral wat hij/zij wel goed doet!

 

Sancties.

Voor het gebruiken van sancties zijn een aantal zaken belangrijk:

• Het moet voor iedereen duidelijk zijn welke regels en sancties gebruikt worden op de groep

• Wanneer je een sanctie krijgt moet er gekeken worden naar wat voor jou in die situatie het beste werkt, dus liever geen standaardstraffen.

• Wanneer je een sanctie krijgt is het erg belangrijk dat duidelijk is welke sanctie je krijgt, waarom je die krijgt en hoelang het duurt.

•  

Wat betreft welke sanctie je krijgt is verder nog belangrijk dat:

• de sanctie heeft te maken met dat wat je gedaan hebt. Dus wanneer je iets kapot hebt gemaakt van een ander, moet je bv. een nieuwe kopen en je excuses aanbieden.

• De sanctie moet het liefst zo snel mogelijk door jou kunnen worden afgehandeld zodat je hier niet lang mee hoeft rond te lopen en weer verder kunt.

• Er moet goed gekeken worden of jij hiervan leert.

• Het alleen maar op je kamer zitten, is niet goed. Beter is het om wanneer je op je wel op je kamer zit deze tijd te vullen met jou na te laten denken over wat er is gebeurt en hoe je dit beter had kunnen doen.

 

Wat zijn officieel geen sancties:

• apart zetten (trap/stoel):  dit wordt gebruikt om jou te leren om even tot rust te komen en je snel weer de kans te geven goed gedrag te laten zien en weer mee te draaien op de groep. Dit werkt niet voor iedereen. Dit moet van te voren goed met jou worden besproken en ook gekeken worden of dit voor jou ook werkt.

• Naar de afzondering. Dit kan nooit gebruikt worden als sanctie. Dit is alleen nodig in situaties dat jij een gevaar bent voor jezelf en jouw omgeving.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hieronder een aantal uitgangspunten bij het opleggen van sancties (Slot & Spanjaard, 2003):

• Ze tasten de rechten en integriteit van jongeren niet aan.

• Een sanctie moet gedoseerd zijn, niet te lang in tijd duren.

• Een sanctie moet consequent worden gegeven en direct volgen op het (ongewenste) gedrag.

• Een sanctie moet qua inhoud zoveel mogelijk overeenkomen met het (ongewenste) gedrag waarop het betrekking heeft. De sanctie moet gekoppeld worden aan het gedrag.

• Sancties passen bij de problematiek en ontwikkelingsniveau van de jongere.

• Sancties worden toegepast voordat er sprake is van een escalatie.

• Sancties gaan altijd vergezeld van een instructie over het adequate gedrag.

• De jongere moet een relatie kunnen leggen tussen het ongewenste gedrag en de sanctie. Een uitleg van de hulpverleners is altijd nodig. Begrijpt de jongere niet waarom hij een sanctie krijgt, dan kan dat agressie of afweer oproepen en verliest het zijn opvoedkundige waarde. De sanctie moet dus helder geformuleerd zijn voor de jongere en voor betrokken derden. De jongere moet de reden van de sanctie begrijpen.

• Sancties moeten getoetst worden op hun nut.

• Wanneer sancties niet het gewenste effect hebben (stoppen van het ongewenste gedrag), is het niet zinvol alsmaar nieuwe sancties te bedenken. Belangrijk is dan om gezamenlijk naar andere creatievere oplossingen te zoeken.

• Bij het bepalen en toedienen van sancties is het van belang om je niet te laten leiden door je eigen emoties. Naast het feit dat emoties het goede zicht op het eigen handelen ontneemt, bestaat de kans dat in de beleving van de jongere de sanctie wordt verbonden met “je persoon” en niet met het ongewenste gedrag.

• Het geven van een time-out is een gebruikelijk en bruikbaar pedagogsich middel. Doel ervan is dat de jongere uit de situatie gehaald wordt die zijn inadequate gedrag versterkt. In de teams wordt het geven van een time-out als pedagogisch middel regelmatig binnen teamvergaderingen besproken. Daarbij wordt per team bekeken welke time-outmogelijkheden er zijn ( kamer, naar buiten,andere ruimte), of gecreeerd kunnen worden, waarbij stoel of trap om bovengenoemde redenen zo min mogelijk gebruikt worden.

 

 

 

 

Aandachtspunten bij het opleggen van sancties:

Sancties moeten niet van te voren worden vastgelegd. Dit kan leiden tot een berekening vanuit de jongeren of zij, met deze kennis, ertoe besluiten ongewenst gedrag te laten zien. Daarnaast geeft een standaardsanctie de beperking dat het niet meer mogelijk is de sanctie toe te spitsen op de betreffende persoon en de situatie. Terwijl er uitgegaan wordt van het unieke van iedere jongere en zijn situatie.

Let daarnaast op de uitvoerbaarheid van sancties. Wanneer die niet doorgevoerd kunnen worden, heeft het een averechtse werking.